ਰੂਪਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ,

allegorisers ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਉਦਾਹਰਨਾਂ:

ਜੈਕਸਨ ਨੇ ਬਦਲਾਅ ਲਈ ਰੂਪਕ ਅਲੰਕਾਰ ਉਪਨਾਮ 50 ਸੇਂਟ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ।

ਵਜੀਦ ਦੀ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ੇਸਤਾਈ ਇਸਦਾ ਚੁਸਤ ਛੰਦ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ, ਰੂਪਕ ਪੱਖੋਂ, ਨਿਰਾਲੀ ਚਾਲ ਹੈ, ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਅੜਿੱਲ ਛੰਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਹੈ ਤੇ ਕਈਆਂ ਕਵੀਆਂ ਇਸਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ, ਹਰ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਛੰਦ ਬੱਧ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਈ, ਛੰਦ ਬੱਧ ਰਚਨਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਗੁਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚਿੰਰਜੀਵ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਿਵੇਂ ਭਾਮਹ ਨੇ ‘ ਵਿਰੋਧ ’ ਅਲੰਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ‘ ਤੁੱਲਯੋਗਿਤਾ ’ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਭੱਟੀ ਨੇ ‘ ਤੁਲਯੋਗਿਤਾ ’ ਨੂੰ ਉਪਮਾ - ਰੂਪਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ।

ਉਸਦੇ ਲੇਖ ਅਤੇ ਨਾਵਲ ਬੇਬਾਕੀ ਨਾਲ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਰੂਪਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਮੂਰਤੀਆਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ "ਤਿੰਨ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਬਾਂਦਰਾਂ" ਦੇ ਦਰਸ਼ਨੀ ਰੂਪਕ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ- "ਬੁਰਾਈ ਨਾ ਦੇਖੋ, ਬੁਰਾਈ ਨਾ ਸੁਣੋ, ਬੁਰਾਈ ਨਾ ਬੋਲੋ" ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਅਕਸਰ ਰੂਪਕ, ਰੀਤੀਵਾਦੀ ਜਾਂ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਲੀਨੀਅਰ ਢਾਂਚਿਆਂ ਨਾਲ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇੱਕ ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਇਸ ਰੂਪਕ ਭੇਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕਜਾਂ ਦੋ ਪਾਤਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ | ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਉੱਤਮ ਜਾਂ ਮਾਧਿਅਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਇਸਦਾ ਰਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ | ਇਹ ਭਾਵ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਮੇਲ ਖਾਣ ਵਾਲਾ ਹੈ | ਇਸਦਾ ਸੁੰਦਰ ਉਦਾਹਰਣ ਮਾਲਵਿਕਾ ਹੈ |।

ਮਨੁੱਖੀ ਅਵਾਜ ਅੰਗ ਦਾ ਵੀਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੋਣ ਦਾ ਉਹੀ ਰੂਪਕ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ itਤੇਰੀਆ ਅਰਨਯਕ ਦੀ ਆਇਤ 2.2., ਵਿਚ, ਸ਼ੰਕਯਾਨਾ ਅਰਣਯਕ ਦੀ ਆਇਤ 9.9 ਅਤੇ ਹੋਰ।

" ਅਧੂਰੀ ਪ੍ਰਸੰਗ ਰਹਿਤ ਟੂਕ ਅਥਾਹ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪ੍ਰਸੰਗ ਸਹਿਤ ਇਸ ਰੂਪਕ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਰੂਪਕ ਦੇ ਇਸ ਭੇਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਸਮਵੀਕਰਣ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਸਮਵਕਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ |ਇਸ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਜਾਂ ਰਾਖਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ| ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾਇਕਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 12 ਤੱਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ|।

• ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ ਅਜਨਬੀ ਤੇ ਅਪ੍ਰਚਲਿਤ ਰੂਪਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਏ।

ਰੂਪਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਧੱਕੜ ਚਰਿਤਰ, ਭਾਵ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ, ਵਿਰਾਟ ਅਤੇ ਰਹੱਸ ਭਰਪੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਆਂ ਹਨ।

ਸੂੱਤ-ਕੱਤਣ ਦੇ ਰੂਪਕ ਦੁਆਰਾ, ਇਸ ਰੂਹਾਨੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਬਿਆਨ ਅਕਬਰ ਨੇ ਇੰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ:-।